2025 елның 19-26 маенда эндокрин система авыруларын профилактикалау атналыгы
2025 елның 19-26 маенда эндокрин система авыруларын профилактикалау атналыгы
(Бөтендөнья калкансыман биз көне хөрмәтенә-25 май.)
Соңгы елларда эндокрин система авырулары саны арта. Бу калкансыман биз авыруларына, шикәр чире һәм башка җитди тайпылышларга кагыла, чөнки эчке секреция бизләре эшләп чыгарган гормоннар барлык башка органнар һәм системаларның эшен көйли. Эндокрин авырулар вакытында матдәләр алмашы бозыла һәм, мәсәлән, тире, бөер авыруларына хас симптомнар барлыкка килә.
Калкансыман бизнең барлык авырулары диярлек сизелмичә башлана һәм озак вакыт ачык клиник билгеләрсез уза.
Түбәндәге симптомнарга игътибар итегез:
- мускуллар һәм буыннар авыртуы
муен өлкәсендә уңайсызлык, алгы бүлектә калынлык, бүксәләр
чәч коелу
- эч кату, эч китү, эчәк ярсуы
- даими булмаган күрем циклы, бала табу проблемалары
- калкансыман биз авыруларының яки аутоиммун авыруларның гаилә тарихы
депрессия һәм борчылу
диета һәм Хәрәкәт активлыгы үзгәрмичә авырлыкта көтелмәгән үзгәрешләр (җыю яки югалту)
бик нык арыганлык һәм хәлсезлек
йөрәк тибеше һәм йөрәк тибеше
куллар калтырый, тирли.
- еш баш әйләнүләр һәм хәлсезлек пристублары
эссе яки, киресенчә, туңу хисе.
Бу симптомнарның берсе барлыкка килү калкансыман бизнең авыруын аңлата алмый. Ләкин, әгәр сез үзегездә югарыда санап үтелгәннәрнең берничә күрсәткечен күрсәгез - һичшиксез эндокринологка барыгыз.
Бу авыруларны булдырмау буенча чаралар күрү ысуллары.
1. Сәламәт баланслы туклану сәламәт эндокрин системаны сакларга ярдәм итә. Калкансыман бизнең нормаль эшләве өчен, мәсәлән, диңгез балыгы һәм диңгез суүсемнәре кебек йодка бай продуктлар аеруча мөһим. Организм ихтыяҗларына туры китереп, кешегә тәкъдим ителгән йод күләме 4-5 грамм йодланган тозда була. Йодланган тоз-составына калий йодиды яки йодаты кушылган гади аш тозы.
2. Шулай ук нормаль авырлыкны сакларга кирәк: симерү эндокрин система белән проблемалар тудырырга мөмкин, шул исәптән шикәр диабеты һәм поликистоз күкәйлекләр синдромы.
3. Даими күнегүләр мөһим: физик активлык сәламәт авырлыкны сакларга һәм диабет үсешен кисәтергә ярдәм итә.
4. Стресслы ситуацияләрдән качарга өйрәнергә кирәк: стресс эндокрин системадагы бозылуларга, шул исәптән калкансыман биздәге проблемаларга, шулай ук гормональ бозылуларга китерергә мөмкин.
5. Эндокрин система авыруларын профилактикалауда планлы медицина тикшерүләре һәм диспансеризация мөһим роль уйный.
Сәламәт яшәү рәвеше, режимны үтәү, дөрес туклану, кояшта акыллы булу һәм эндокринологта даими тикшерүләр үткәрү – калкансыман биз сәламәтлегенең төп 5 өлеше.
Гомуми практика табибы, Гаилә табибы Мөслимова Наилә Габделбәр кызы