Халыкара инвалидлар көне: тарих һәм традицияләр
Бу дата календарьда Сәламәтлек мөмкинлекләре чикле кешеләр очраткан кыенлыкларны искә төшереп кенә калмыйча, башка мөһим мәсьәләләрне дә ачыкларга тиеш. Мәсәлән, кешеләрнең әйләнә-тирәдәгеләрнең проблемаларына никадәр бирешүчән булуын күрсәтергә.
Инвалид кешеләрнең җәмгыять тормышында тулы канлы катнашуы, аларның хокукларын яклау, шулай ук мөмкин кадәр күбрәк аңлаучы кешеләрне җәлеп итү — менә бу еллык вакыйганың төп сәбәбе.
Барысы да 1992 елның октябрендә БМО Генераль Ассамблеясе утырышы белән башланып китте. Җыелышта барлык халыкара оешмаларга һәм дәүләтләргә сәламәтлеге үзенчәлекләре булган кешеләргә багышланган чараларны үткәрүдә һәм үткәрүдә хезмәттәшлек итәргә чакыру яңгырады һәм конкрет истәлекле көн расларга карар ителде. Берләшкән Милләтләр Оешмасы карары белән 1993 елдан бирле инвалидлар көне 3 декабрьдә билгеләп үтелә.
Әмма мондый вакыйгаларны даими рәвештә үткәрү кирәклеге турында беренче яңгыравыклы белдерүләр моңа кадәр бик күп алдан булды. Беренче Халыкара инвалидлар көне 1981 елда ук уздырыла. Әмма бу категория гражданнар өчен мөмкинлекләр тәэмин итү стандарты кабул ителгәнгә кадәр күп вакыт үтте.
2006 елда дәүләтара дәрәҗәдә Инвалидлар хокуклары турында конвенция — мөмкинлекләре чикләнгән кешеләрнең хокукларын раслау һәм яклау өчен мөһим постулатлар формалаштырырга ярдәм иткән документ кабул ителде.
Гадәттәгечә, 3 декабрьдә бөтен дөнья буйлап әлеге датага багышланган төрле акцияләр, форумнар һәм конференцияләр уздырыла.
Халыкара дәрәҗәдәге (кагыйдә буларак, БМО ярдәме белән) тар юнәлешле чаралар үткәрелә, алар, мәсәлән, яңа технологияләрне үстерүдә һәм интеграцияләүдә инвалидларның катнашуына, яшүсмерләр арасында мөмкинлекләре чикләнгән кешеләрнең проблемаларын ачыклауга юнәлдерелгән.
2012 елның сентябрендә Россия ратификация грамотасына кул куйды, шуның белән инвалидларның хокукларын яклау, үз чикләре эчендә халыкара стандартлар нигезендә ярдәм чараларын кертү ниятен күрсәтте.
Бүген Россиянең һәр шәһәрендә Халыкара инвалидлар көне уңаеннан мәктәпләрдә, китапханәләрдә, спорт клубларында, тернәкләндерү үзәкләрендә һ. б. чаралар уздырыла.
Халыкара инвалидлар көне чараларында гадәттәгечә сәламәтлек проблемалары булган кешеләр генә түгел, теләге булган һәркем катнаша. Беренчеләре өчен-үз ихтыяҗларын һәм проблемаларын белдерү өчен сәбәп, икенчеләре өчен-ярдәм күрсәтү, яңа тәҗрибә туплау мөмкинлеге.
Россиядә инде «Уңайлы мохит»федераль программасы беренче ел гына гамәлдә түгел. Ул инвалид коляскаларында йөрүчеләрнең урамнарда йөрүен җиңеләйтүгә һәм аларга Мәдәни мирас объектларына тоткарлыксыз керү мөмкинлеген бирүгә, шулай ук төрле хезмәт күрсәтүләргә юнәлдерелгән. Гадәттә Халыкара инвалидлар көне кысаларында ниндидер нәтиҗәләр ясала, программа үсешендә яңа юнәлешләр билгеләнә.
Инвалидлар декадасында һәркем мәрхәмәт һәм киң күңеллелек, мохтаҗларга карата игътибарлылык һәм кайгыртучанлык күрсәтер дип ышанасы килә. Сәламәтлек мөмкинлекләре чикләнгән кешеләр өчен дөньяны һәркем өчен тигез, уңайлы һәм куркынычсыз итү безнең көчебездән килә.
Яр Чаллы территориаль органы
Татарстан Республикасы Дәүләт Алкоголь Инспекциясе